تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری

در دهه‏های اخیر، پیش‏بینی و تشریح سیر تحول و تکامل توسعة مقصدهای گردشگری موضوعی چالش‏برانگیز برای پژوهشگران حوزة گردشگری بوده‏ است. اهمیت این موضوع در آن است که پیش‏بینی و تشریح این فرایند، عملاً هدایت توسعه به‌سوی روندی مطلوب و نظام‏مند را ممکن می‏سازد. شناسایی عوامل تأثیرگذار بر توسعة مقصدها و تعیین و تبیین نحوة تعامل آن‏ها با یکدیگر، نقش مهمی در ادراک مناسب از فرایند توسعة مقصدهای گردشگری و پیش‏بینی مراحل توسعه و تکامل آن‏ها خواهد داشت؛ که در پژوهش‏های پیشین، کمتر به آن پرداخته‏ شده ‏است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل و عناصر تأثیرگذار بر توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری و بررسی ارتباط بین آن‌هاست. این پژوهش، برمبنای مخاطب پژوهش، بنیادین (نظری) و برمبنای هدف، توصیفی ـ تحلیلی است. جامعة آماری این پژوهش شامل اساتید دانشگاهی و پژوهشگران رشتة گردشگری بوده‌اند. روش گردآوری داده‏ها، آرشیوی و پیمایشی (مصاحبه) بوده ‏‏است. برای نظرسنجی از خبرگان، مصاحبة پیمایشی در قالب ابزار پرسش‌نامة دیمتل و برای تجزیه و تحلیل داده‏ها، درزمینة بررسی ارتباط و وابستگی بین عوامل مؤثر بر توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری، تکنیک دیمتل خاکستری به‌کار رفته ‌است. نتایج پژوهش نشان داد که پنج عاملِ نوع و فعالیت گردشگران، ظرفیت تحمل و محدودیت‌های رشد، تعداد گردشگران/ ساکنان، رقابت و توسعة تسهیلات و خدمات به‌ترتیب بیشترین میزان اهمیت را در فرایند توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری دارند. همچنین عامل سیاست‌ها و پشتیبانی دولت، بیشترین تأثیر را بر سایر عوامل دارد و عوامل رقابت و توسعة زیرساخت‌ها و فنّاوری‌های نوین، بیشترین تأثیر را از سایر عوامل می‌پذیرند.